Η Πύδνα είναι αρχαία ελληνική πόλη στην περιφερειακή ενότητα Πιερίας, Κεντρική Μακεδονία, Ελλάδα. Είναι ένα σημαντικό μέρος στην ιστορία της Πιερίας και ένας σημαντικός αρχαιολογικός χώρος που βρίσκεται ακριβώς στο Αιγαίο Πέλαγος, 16 χλμ βορειοανατολικά της Κατερίνης, 28 χλμ βορειοανατολικά του Δίου και 2,5 χλμ από το χωριό Μακρύγιαλος. Σε κοντινή απόσταση βρίσκονται δύο μακεδονικοί τάφοι, που ανακάλυψε ο Γάλλος αρχαιολόγος Heuzey στα ελληνικά ταξίδια του στα μέσα του 19ου αιώνα. Επιπλέον, η έδρα επισκόπου Λουλουδιές που μοιάζει με φρούριο βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα νότια της Πύδνας.
Ιστορία
Πύδνα, τμήμα του τοίχου
Η Πύδνα αναφέρθηκε για πρώτη φορά από τον Έλληνα ιστορικό Θουκυδίδη και απέκτησε σημασία κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο.[1] Οι Αθηναίοι πολιόρκησαν την Πύδνα το 432 π.Χ.[2] Ο βασιλιάς Αρχέλαος Α’ της Μακεδονίας πολιόρκησε την πόλη το 410 π.Χ. από την πλευρά της ξηράς, ενώ ο αθηναϊκός στόλος ανέλαβε την πολιορκία από τη θάλασσα. Μετά την κατάληψη της πόλης, ο Αρχέλαος μετέφερε την πόλη 20 στάδια μακριά στην ενδοχώρα, στη σημερινή θέση Κίτρους.[3] Μετά το θάνατο του Αρχέλαου, οι κάτοικοι της Πύδνας επέστρεψαν στην παλιά τους παραθαλάσσια τοποθεσία. Η Πύδνα κατακτήθηκε από τους Αθηναίους, αλλά έπεσε το 357 ή 356 π.Χ. στον βασιλιά Φίλιππο Β’, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η σύζυγος του Φιλίππου, μητέρα του Αλέξανδρου, Ολυμπιάδα, σκοτώθηκε εκεί μετά από πολιορκία από τον Κάσσανδρο το 317 π.Χ.[4] Στις 22 Ιουνίου 168 π.Χ., έγινε η μάχη της Πύδνας μεταξύ του Ρωμαίου διοικητή Αιμίλιου Παύλου και του τελευταίου Μακεδόνα βασιλιά Περσέα. Την ημέρα αυτή έληξε η μακεδονική κυριαρχία και στην πορεία της ρωμαϊκής νίκης η Μακεδονία έγινε ρωμαϊκή αποικία.
Η Πύδνα εξέδωσε τα δικά της νομίσματα για πρώτη φορά στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. Βρέθηκαν και άλλα νομίσματα που χρονολογούνται μεταξύ 389 και 379 π.Χ.[5]
Μεταξύ του 6ου και 7ου αιώνα μ.Χ., η Πύδνα ονομαζόταν Κίτρος, και ήταν η σημαντικότερη πόλη της Πιερίας μέχρι τον 14ο αιώνα. Τον 11ο και 12ο αιώνα το Κίτρος ήταν έδρα Κατεπανίκιου.
Το 1204 το Κίτρος, μετά από πολιορκία, καταλαμβάνεται από τους Φράγκους. Μετέτρεψαν την εκκλησία του επισκόπου σε κάστρο και έχτισαν έναν πύργο στον οποίο διέμενε ο αρχιστράτηγος τους.
Τον 14ο αιώνα οι κάτοικοι εγκατέλειψαν το χωριό και εγκαταστάθηκαν στο σημερινό Κίτρος, στην ενδοχώρα της χώρας.
Ο αρχαίος χώρος
Πύδνα Φρυκτωρίας
Στη θέση της αρχαίας Πύδνας δεν έχουν γίνει ακόμη εκτενείς ανασκαφές. Τα ορατά κτίρια είναι της βυζαντινής εποχής. Τα ερείπια της αρχαίας Πόλης της κλασικής, ελληνιστικής και, πιθανώς, προελληνικής περιόδου βρίσκονται, τουλάχιστον εν μέρει, κάτω από τα βυζαντινά κτίσματα. Ολόκληρο το συγκρότημα έχει διαστάσεις 320 μέτρα επί 130 μέτρα.
Ακόμη και από τους Μυκηναϊκούς χρόνους (1400 π.Χ.) βρέθηκαν οικισμοί στους λόφους βόρεια του χώρου της ανασκαφής. Από το 1000 έως το 600 περίπου π.Χ. η περιοχή κατοικήθηκε από Θράκες. Ωστόσο, ο οικισμός δεν σώζεται πλήρως γιατί το ανατολικό τμήμα έχει γλιστρήσει στη θάλασσα. Έτσι σώζεται μόνο το δυτικό μισό του οικισμού, το οποίο όμως δεν έχει ακόμη ανασκαφεί.
Τμήματα του τείχους της πόλης, που χτίστηκε τον 5ο αιώνα π.Χ., βρίσκονται 500 μ. βόρεια της αρχαίας τοποθεσίας. Η ακριβής πορεία του τείχους της πόλης είναι άγνωστη. Σε ανασκαφικές εργασίες, μέχρι στιγμής έχουν ανακαλυφθεί μόνο τμήματα. Ο τοίχος δεν ήταν από πέτρα αλλά από πηλό. Καταστράφηκε μετά την κατάληψη της πόλης από τον Φίλιππο Β’.
Ο εκχριστιανισμός της Πύδνας ξεκίνησε τον τέταρτο αιώνα. Την εποχή αυτή χτίστηκε η πρώτη βασιλική. Στις αρχές του 6ου αιώνα χτίστηκε μια δεύτερη βασιλική. Και οι δύο βασιλικές ήταν αφιερωμένες στον πολιούχο της πόλης, Άγιο Αλέξανδρο. Η δεύτερη βασιλική κάηκε μετά από επίθεση των Βουλγάρων. Στα τέλη του 10ου αιώνα στη θέση της χτίστηκε μια πολύ μεγαλύτερη βασιλική. Είχε διαστάσεις 23,20 μ. επί 16,60 μ. Ήταν διακοσμημένο με τοιχογραφίες και το δάπεδο ήταν διακοσμημένο με ψηφιδωτό. Κατά τη Φραγκονική περίοδο, η βασιλική επεκτάθηκε σε φρούριο. Ανοίχτηκε πηγάδι και έγιναν προμήθειες. Μέσα στη βασιλική υπάρχει ένα πηγάδι βάθους 22 μέτρων με μια πέτρινη βρύση. Δίπλα στο πηγάδι υπήρχε μια στέρνα. Σκάφτηκε ένας υπόγειος διάδρομος, ο οποίος έμελλε να επιτρέψει στο πλήρωμα του κάστρου να διαφύγει έξω.
Στην αψίδα, με θέα τη θάλασσα, υπήρχε μια Φρυκτωρία, για να ανταλλάσσουν φωτεινά σήματα με την απέναντι χερσόνησο της Χαλκιδικής.[6][7] Με αυτόν τον τρόπο, τα φωτεινά σήματα μεταδίδονταν σε μεγαλύτερες αποστάσεις μέσω πυρσών και τα μηνύματα μπορούσαν να μεταδοθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα σε εκατοντάδες χιλιόμετρα.
Σπόλια (λείψανα και θραύσματα κιόνων και άλλες τοιχοποιίες) ενσωματώθηκαν στον περιβάλλοντα τοίχο. Το τείχος χτίστηκε σε δύο φάσεις. Τον 6ο αιώνα, επί Ιουστινιανού, έγινε η πρώτη οικοδομική φάση. Τον 10ο αιώνα το τείχος ενισχύθηκε και μερικές από τις πύλες τειχίστηκαν. Το τείχος έχει πάχος περίπου 1,40 μ. και ενισχύθηκε από ορθογώνιους πύργους. Μερικά από τα ερείπια του συγκροτήματος χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα, την εποχή της κατοχής της Ελλάδας από τους Οθωμανούς.
Δυτικά του δρόμου, που παλαιότερα συνέδεε την Πύδνα με το Δίον, είναι ορατά υπολείμματα των τειχών της πόλης και μια πύλη της πόλης. Η σημερινή πορεία του δρόμου ταυτίζεται σε μεγάλο βαθμό με αυτή του αρχαίου δρόμου.
Οι ανασκαφές
Πύδνα, το πηγάδι
Μέχρι στιγμής, η γύρω νεκρόπολη έχει απελευθερωθεί. Έχουν σημαντικό μέγεθος. Η βόρεια νεκρόπολη περιέχει περισσότερους από 3300 τάφους. Χρονολογούνται από την ύστερη Εποχή του Χαλκού, γύρω στο 1400 π.Χ., Μέχρι την εποχή του ελληνιστισμού, στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. Πρόκειται για πολύ μεγάλους λάκκους, στους οποίους βρέθηκαν πολυάριθμες ανασκαφές. Πολλά από αυτά φυλάσσονται στο αρχαιολογικό μουσείο Θεσσαλονίκης. Άλλες δύο νεκροπόλεις βρίσκονται στα δυτικά και νότια της Πύδνας. Το Western ιδρύθηκε την εποχή της κλασικής περιόδου, τον 5ο αιώνα π.Χ., και χρησιμοποιήθηκε μέχρι την ελληνιστική περίοδο. Το νότιο γκριζάρισμα χρονολογείται από τους ελληνιστικούς χρόνους και καλλιεργούνταν μέχρι τη ρωμαϊκή περίοδο. Το μέγεθος των τάφων και τα πολύτιμα ταφικά δώρα υποδηλώνουν ότι εδώ θάφτηκαν πιο εύποροι άνθρωποι. Η νότια και η δυτική νεκρόπολη δεν είναι αρχαιολογικά εξερευνημένες όσο οι βόρειες.
Κοντά στο λιμάνι ανασκάφηκε κλίβανος αγγειοπλαστικής και ξενώνας με μπάνιο.
Πηγή: Wikipedia
